Ο επιπεφυκότας είναι η λεπτή μεμβράνη που καλύπτει το πρόσθιο τμήμα του βολβού του οφθαλμού, και την έσω επιφάνεια των βλεφάρων, τα κολπώματα. Οι φλεγμονές του επιπεφυκότα λέγονται επιπεφυκίτιδες και μπορεί να είναι αλλεργικές ή λοιμώδους αιτιολογίας.
Ιογενής επιπεφυκίτιδα
Είναι μια κοινή μορφή επιπεφυκίτιδας και οφείλεται συνήθως σε αδενοιό, που προκαλεί και το κοινό κρυολόγημα. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι πολύ μεταδοτική και μεταδίδεται εύκολα από το πάσχον μάτι στο άλλο, ανάμεσα στα μέλη της ίδιας οικογένειας αλλά και στα σχολεία, όπου υπάρχει συγχρωτισμός. Συνήθως η μεταφορά του ιού γίνεται από τα χέρια στα μάτια. Γιαυτό και χρειάζεται να πλένουμε τα χέρια μας κάθε φορά που αγγίζουμε ή σκουπίζουμε τα μάτια μας, ή όταν βάζουμε κολλύριο, πριν ακουμπήσουμε κάποιο άλλο άτομο. Πρέπει επίσης να χρησιμοποιούμε δική μας πετσέτα και κλινοσκεπάσματα, που να μην τα μοιράζεται κάποιος άλλος μαζί μας, όσο έχουμε τη μόλυνση.
Συμπτώματα: ερεθισμένα κόκκινα μάτια, υδαρείς εκκρίσεις, αίσθημα καψίματος και ξένου σώματος, πρησμένα βλέφαρα, διόγκωση των προωτιαίων λεμφαδένων.
Η μόλυνση αυτοπεριορίζεται, αλλά όταν είναι σοβαρή μπορεί να διαρκέσει 1-2 εβδομάδες ή και περισσότερο. Κάποιες φορές μπορεί να προσβάλλει και τον κερατοειδή και να δημιουργήσει υποεπιθηλιακές θολερότητες από ανοσοσυμπλέγματα, οι οποίες προκαλούν μείωση της όρασης, και συχνά παραμένουν εφόρου ζωής.
Θεραπεία
Οι ιογενείς επιπεφυκίτιδες κάνουν τον κύκλο τους και δεν απαιτούν ειδική θεραπευτική αγωγή, αλλά μπορούμε να βάλουμε τεχνητά δάκρυα για προσωρινή ανακούφιση και κολλύριο ελαφριάς κορτιζόνης όταν υπάρχουν έντονα φλεγμονώδη συμπτώματα και επίσης στις υποεπιθηλιακές θολερότητες. Τα αντιβιοτικά κολλύρια δεν βοηθούν στην θεραπεία της, παρά μόνο σε τυχόν επιλοίμωξη από μικρόβια.
Μικροβιακή, βακτηριακή επιπεφυκίτιδα
Συνήθη αίτια είναι ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας και ο χρυσίζον σταφυλόκοκκος. Εμφανίζονται βλεννοπυώδεις εκκρίσεις (τσίμπλες) που κολλούν τις βλεφαρίδες μεταξύ τους, ερεθισμός, ερυθρότητα, δακρύρροια, οιδηματώδη (πρησμένα) βλέφαρα. Είναι μεταδοτική γιαυτό ακολουθούμε τους κανόνες προστασίας, όπως και στην ιογενή επιπεφυκίτιδα.
Θεραπεία
Οι περισσότερες περιπτώσεις μικροβιακής επιπεφυκίτιδας είναι αυτοπεριοριζόμενες, αλλά συνήθως δίνουμε ένα κολλύριο με αντιβιοτικό ευρέος φάσματος και τεχνητά δάκρυα.
Επιπεφυκίτιδα από χλαμύδια – Chlamydia trachomatis, το τράχωμα, είναι συχνή αιτία τύφλωσης παγκοσμίως σε υποανάπτυκτες χώρες με ανεπαρκείς συνθήκες υγιεινής. Μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή. Η θεραπεία γίνεται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά (δοξυκυκλίνη, αζιθρομυκίνη).
Αλλεργική επιπεφυκίτιδα
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση σε κάποια αλλεργιογόνο ουσία, όπως είναι η γύρη των λουλουδιών, διάφορα φυτά, καλλυντικά, το τρίχωμα ζώων, η σκόνη, τα ακάρεα, ο καπνός, διάφορα κολλύρια (η φαρμακευτική ουσία ή συχνότερα τα συντηρητικά αυτών), φακοί επαφής (κάνουν θηλές στα κολπώματα του επιπεφυκότα), εαρινή επιπεφυκίτιδα στα παιδιά (θηλές σαν πλακόστρωτο στα κολπώματα του επιπεφυκότα), κλπ. Δεν είναι μεταδοτική.
Συμπτώματα : έντονος κνησμός (φαγούρα), ερυθρότητα, δακρύρροια, φωτοφοβία, κάψιμο, πρησμένα βλέφαρα, χύμωση (οίδημα) του επιπεφυκότα. Συχνά οι ασθενείς αυτοί έχουν και ιστορικό αλλεργικής ρινίτιδας ή ατοπικής δερματίτιδας (έκζεμα).
Θεραπεία
- Αποφυγή ή περιορισμός της επαφής με την αλλεργιογόνο ουσία που προκαλεί το πρόβλημα, εφόσον τη γνωρίζουμε και όταν αυτό είναι εφικτό. Μπορεί να γίνει ταυτοποίηση των αλλεργιογόνων με ειδικά τεστ από Αλλεργιολόγο.
- Κρύες κομπρέσες, πλύσιμο με κρύο νερό και τεχνητά δάκρυα.
- Οφθαλμικές σταγόνες με αντιισταμινική δράση και σταθεροποιητές των μαστοκυττάρων για μεγάλο διάστημα και κορτιζονούχα κολλύρια για μικρότερο διάστημα, όταν τα συμπτώματα είναι έντονα.
- Τεχνητά δάκρυα, που ξεπλένουν τα αλλεργιογόνα από το μάτι και ανακουφίζουν προσωρινά τα συμπτώματα. -Αντιισταμινικά χάπια από το στόμα, συνήθως δεν βοηθούν ιδιαίτερα, αλλά είναι αποτελεσματικά όταν συνυπάρχει αλλεργική ρινίτιδα.