Απόφραξη Φλέβας Αμφιβληστροειδούς
Η απόφραξη μπορεί να αφορά την Κεντρική φλέβα αμφ/δούς ή κλάδο φλέβας του αμφ/δούς.
Η πιο συχνή αιτία είναι η Υπέρταση όταν είναι αρρύθμιστη, η οποία προκαλεί αγγειοσκλήρυνση, δηλαδή σκλήρυνση του τοιχώματος των αρτηριών, με επακόλουθη πίεση της φλέβας από την αρτηρία στα σημεία που διασταυρώνονται, επιβράδυνση της φλεβικής ροής και στο τέλος πλήρη απόφραξη φλέβας. Άλλες αιτίες και προδιαθεσικοί παράγοντες (risk factors) είναι : ο σακχαρώδης διαβήτης, οι υπερλιπιδαιμίες, οι καρδιοπάθειες, η στένωση καρωτίδας, οι διαταραχές πηκτικότητας του αίματος, το κάπνισμα, το αλκοόλ, αυτοάνοσοι συστηματικές νόσοι (σαρκοείδωση, νόσος Αδαμαντιάδη-Behcet, Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος), αγγειίτιδες, κ.α.
Πώς εμφανίζεται – Συμπτώματα
Η απόφραξη φλέβας συνήθως συμβαίνει σε άτομα μεγάλης ηλικίας, άνω των 60 ετών. Προκαλεί αιφνίδια, μέτρια ή και μεγάλη μείωση της όρασης στο ένα μάτι, που δεν συνοδεύεται από πόνο. Συνήθως, λόγω διαρροής υγρού δημιουργείται οίδημα ωχράς κηλίδας με σημαντική μείωση της όρασης. Στην βυθοσκόπηση ο Οφθαλμίατρος διαπιστώνει πολλαπλές αιμορραγίες στον αμφ/δή, πολύ διευρυμένα, ελικοειδή αγγεία, βαμβακόμορφα εξιδρώματα, οίδημα οπτικής θηλής, την αποφραγμένη φλέβα, ενώ με το OCT επιβεβαιώνεται αν υπάρχει κυστοειδές οίδημα στην ωχρά κηλίδα.
Απώτερες επιπλοκές μπορεί να είναι η ισχαιμία αμφ/δούς με επακόλουθο νεοαγγείωση ΟΝ ή ίριδας και νεοαγγειακό γλαύκωμα. Λόγω της ισχαιμίας του αμφ/δούς σχηματίζονται αφύσικα αγγεία (νεοαγγεία) για να τροφοδοτήσουν με οξυγόνο το μάτι, τα οποία όμως αιμορραγούν εύκολα. Όταν αυτά σχηματίζονται πάνω στην ίριδα και στην γωνία του προσθίου θαλάμου, αυξάνουν την ενδοφθάλμια πίεση και δημιουργούν το νεοαγγειακό γλαύκωμα, και είναι πολύ δύσκολη η αντιμετώπισή του.
Θεραπεία
Το κυστοειδές οίδημα στην ωχρά κηλίδα είναι πολύ συχνή επιπλοκή και αντιμετωπίζεται με ενδοβολβικές εγχύσεις αντι-VEGF.
Στις περιπτώσεις που δημιουργείται νεοαγγείωση χρειάζεται να προβούμε σε φωτοπηξία με Laser, όπως αναφέρουμε σε σχετική ανάρτηση για τα Laser.
Ο ασθενής θα παραπεμφθεί για άμεσο παθολογικό και καρδιολογικό έλεγχο για ρύθμιση της υπέρτασης, εντοπισμό προδιαθεσικών παραγόντων και υποκείμενων παθήσεων και τη θεραπεία αυτών.
Πρόληψη
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν πρώιμα σημεία, που μπορούν να διαγνωσθούν με την οφθαλμολογική προληπτική εξέταση, και να οδηγήσουν τον ασθενή εγκαίρως στον Καρδιολόγο για αντιμετώπιση των υποκείμενων παθήσεων, πριν συμβεί απόφραξη της φλέβας. Συγκεκριμένα, με τη βυθοσκόπηση ανιχνεύονται ελικοειδή, διευρυμένα αγγεία, και σημεία Salus-Gunn, που αφορούν την πίεση του αυλού της φλέβας από την σκληρυμένη αρτηρία με την οποία διασταυρώνεται. Τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς είναι τα μόνα ορατά αγγεία του σώματός μας χωρίς επεμβατική απεικονιστική μέθοδο, μέσω της απλής βυθοσκόπησης.
Απόφραξη Αρτηρίας Αμφιβληστροειδούς
Η αιμάτωση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα γίνεται με την κεντρική αρτηρία του αμφιβληστροειδούς, κλάδου της οφθαλμικής αρτηρίας, που προέρχεται από την έσω καρωτίδα (κύρια αρτηρία στον λαιμό), που φέρνει το οξυγονωμένο αίμα στον αμφ/δή, όπως συμβαίνει σ όλα τα όργανα του σώματός μας, και με την αντίστοιχη κεντρική φλέβα του αμφ/δούς, που μεταφέρει πίσω το αίμα στην καρδιά για να οξυγονωθεί.
Η απόφραξη της κεντρικής αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς ή κλάδου αυτής, είναι μια οξεία και επείγουσα κατάσταση. Προκαλεί αιφνίδια και συνήθως ανώδυνη μεγάλη μείωση της όρασης του ενός οφθαλμού, με σκοτείνιασμα έως και πλήρη αμαύρωση.
Η νόσος προκαλείται από την απόφραξη του αυλού της κεντρικής αρτηρίας που τροφοδοτεί τον αμφιβληστροειδή, από κάποιο έμβολο. Συνήθως το έμβολο είναι από χοληστερίνη (αποσπάται τμήμα μαλακής αθηρωματικής πλάκας από τις έσω καρωτίδες), ή από σηπτικό έμβολο σε ασθενείς με λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα ή μετά από κολπική μαρμαρυγή. Η απόφραξη μπορεί να συμβεί στην κεντρική αρτηρία αμφιβληστροειδούς ή σε κλάδο της αρτηρίας ανάλογα με το μέγεθος του εμβόλου.
Αν δεν γίνει άμεσα η αποκατάσταση της αιματικής ροής, τότε ο αμφιβληστροειδής νεκρώνεται με αποτέλεσμα τη μερική ή ολική απώλεια της όρασης στον πάσχοντα οφθαλμό.
Στην βυθοσκόπηση ο Οφθαλμίατρος διαπιστώνει μια διάχυτη λευκή περιοχή γύρω από την ωχρά κηλίδα, που οφείλεται στην ισχαιμία του αμφιβληστροειδούς, ενώ το κέντρο της ωχράς κηλίδας φαίνεται συνήθως ροδαλό κόκκινο, και ονομάζεται «κερασόχρους ωχρά».
Η Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT) μπορεί να δείξει το ισχαιμικό οίδημα του αμφιβληστροειδoύς, χωρίς παρουσία υγρού.
Θεραπεία
Εάν ο ασθενής προσέλθει στον Οφθαλμίατρο μέσα στις πρώτες δύο ώρες, γίνεται αμέσως μασάζ του βολβού και παρακέντηση του προσθίου θαλάμου με αφαίρεση υδατοειδούς υγρού ώστε να προκαλέσουμε υποτονία στο βολβό, για να υποχωρήσει το έμβολο από το σημείο ενσφήνωσης και να απελευθερωθεί η αρτηριακή κυκλοφορία. Αργότερα δυστυχώς, η βλάβη στην κεντρική όραση είναι μη αναστρέψιμη. Ο ασθενής θα παραπεμφθεί οπωσδήποτε σε καρδιολόγο για εκτίμηση καρδιακής και αγγειακής νόσου και θα κάνει θεραπεία με αντιθρομβωτικά φάρμακα. Με το Triplex καρωτίδων μπορεί να προβλεφθεί ο κίνδυνος, ανάλογα με το ποσοστό στένωσης της έσω καρωτίδας λόγω αθηρωμάτωσης. Φυσικά, πρέπει να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα η χοληστερόλη του αίματος, με υγιεινή διατροφή, άσκηση ή και φάρμακα αν χρειάζεται.